4:53

Italiýa

MP3

Ene Hudaýy: «Asmanyň astyndaky suwlar bir ýere jemlensun we gury ýer emele
gelsin”diýdi.Bu şeýle-de boldy.Hudaý gury ýeri ýer dib at berdi, jemi
suwlary bolsa deňizler diyp at berdi .Bularyň juda gowudygyny gördi. Salam
eziz radio diňleji dostlar.Sizler bilen radio tolkunlary arkaly düşüşub
duranymyzdan oraň şad. Ezizler siz bilen änçäme wagtdan bäri
saýyaramyzdäky memleketler hakyndaky hekaýalar bilen tanyşdyryp gelýas/
Anygy Rebbimiz ýaradan zamindaky her hil döwletler hakynda gyskaça
maglumat berib gelýas. Bu gun biz sizler bilen bille Italiýaä syýahat
edýas. Onuň resmi ady Italiýa Respublikasi.Paýtahty Rim şaheri. Günorta
Ewropada,Apenin ýarymadasynda ýerleşen. Demirgazykda Awstriýa we
Şweýsariýa,demirgazyk-günbatarda Fransiýa, gündogarda Sloweniýa bilen
serhetdeş. Sardiniýa,Sisiliýa,Elba adalary we bir näçe kiçi adalar hem
Italiýa garaşly.Häzirki gunda Italiýa Ewropanyyň öňde baryjy
memleketlerden biri hasablanýar. Italiýanyň taryhy oraň baý. Italiýa taryhy
miloddan oň onünçy asrda bu ýerde ýaşän dürli taýpalar greklar we
finikiýler medeniýetine ulakan täsir görkezen etrussklar medenieti bilen
başlanýar. Latinlat tarapyndan miloddan oň sekkizinçi asrda esas salynan
Rimny miloddan oň altynçy asrda etrusklar basybaldylar we köpleb beýik
ýadgerlik binalary bina etdiler. Etrusklar Rimdan kowup çikarilanson
Pespublika gurnaldy. Esasyý siýasý göreş bolsa Rim aaristokratiýasy we
plebeýler arasynda geçdi. Şol wagtda Rim özünüň daşky düşmanlary bilen hem
söweşib, miloddan oň uçunçi asrda butin Apenin ýarym adasyny basbaldy.
Raýatlar uruşu döwründen soň Oktawian Awgust Respublikany Imperiýa
öwürdi.Ikkinji asrdan soň beýik Imperiýa yza daýtyb başlady.Tortinçi asrda
hristian dini darkaldy. Törtinçi asr ahrlarynda gadymky Rim westgotlaryň
hüjümlaryna garşy dürup bilmediler. 410-çi yilda şäher talaň-talnçylyk
edildi.476-çi ýlda bolsa ahry Rim Imperatory Romul tahtyndan
agdaryldy.Altynçy-sekkizinçi asrlarda memleket demirgazyk langobardlar
tarapyndan zabt edilen bolsa, günorta bölegi Wizantiýa Imperiýasy
terkibine giritildi. Dökuzunçi –önünçi asrlara Italiýanyň demirgazyk
bölegi german imperatorlarynyň hökümrawanlygyna geçdi.Emma 15-çi asrda
Italiýanyň şaherleri ösib Ewropanyň oňde baryjy maliýe we söwda
merkezlerine öwruldi. Napoleon söweşleri döwründe Italiýa Fransiýa
tarapyndan basybalyndy. Italiýa azatlyga erişenden soň memleketde bölek-
böleklik döwam etdi we Awstriýa täsirine düşüb galdy. 1851-çi Sardiniýa
patşasy Wiktor Ýmanuil 2-ji tarapyndan Italiýany bir döwlete birikdirmek
uçin başlan hereketi 1870 ýlda bölünmez Italiýa döwletini teşkil etmek
bilen gutardy. Birinji Jahan uruşy döwründe Italiýa ANTANTA tarapyndan
boldy.,emma Awstro-Wengriýa imperizsynyň terkibindaky ýerleri gaýtaryb alyb
bilmedi. Milletçilik şähtynyň ösüşi, yktysady ýetmezçilik we işsizlik
netijesinde häkimiýet depesine Wiktor Emannuil 3-ji tarapyndan goldalan
Mussolini başçylygyndaky Faşistlar partiýasy geldi. 1940 ýil 10-ji iýnda
Italiýa Germaniýa tarapyndan söweşe girdi. Italiýada faşistik düzgun 1945
ýilaçe diktator Mussolini partizanlar tarapyndan öldürulinçe dowam
etdi. 1946 ýik ikkinçi iýnda Italiýa Respublika diyip ýglan etildi.

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *

Scroll to top